از میدان جنگ تا زندگی روزمره: ۱۲ تکنولوژی با تاریخچه‌ی نظامی
عباس وزیری
بسیاری از ابزارها و تکنولوژی‌هایی که هر روز از آن‌ها استفاده می‌کنیم، روزی در کوران نبردهای نظامی و با اهداف استراتژیک متولد شده‌اند. این نوآوری‌ها که با بودجه‌های هنگفت نظامی و با هدف برتری بر دشمن طراحی شده بودند، پس از مدتی به جامعه راه پیدا کرده و زندگی ما را برای همیشه دگرگون کرده‌اند. در ادامه نگاهی می‌اندازیم به لیستی از مهم‌ترین این تکنولوژی‌ها.
۱. اینترنت (Internet)
شاید بتوان اینترنت را بزرگترین و تاثیرگذارترین دستاورد نظامی دانست که به دست همگان رسیده است. در دهه ۱۹۶۰، آژانس پروژه‌های تحقیقاتی پیشرفته وزارت دفاع آمریکا (ARPA)، شبکه‌ای به نام آرپانت (ARPANET) را با هدف ایجاد یک سیستم ارتباطی غیرمتمرکز و مقاوم در برابر حملات اتمی احتمالی شوروی، راه‌اندازی کرد. این شبکه سنگ بنای اینترنتی شد که امروزه جهان را به هم متصل کرده است.
۲. سیستم موقعیت‌یاب جهانی (GPS)
تکنولوژی GPS در دهه ۱۹۷۰ توسط وزارت دفاع ایالات متحده برای مقاصد نظامی، از جمله هدایت دقیق موشک‌ها، ردیابی نیروها و ناوبری کشتی‌ها و هواپیماهای جنگی توسعه یافت. اما امروزه از اپلیکیشن‌های مسیریابی روی گوشی‌های هوشمندمان گرفته تا سیستم‌های مدیریت ناوگان حمل‌ونقل، همگی به این فناوری نظامی وابسته هستند.
۳. مایکروویو (Microwave Oven)
در طول جنگ جهانی دوم، مهندسی به نام "پرسی اسپنسر" در حال کار بر روی فناوری رادار بود که متوجه شد امواج مایکروویو می‌توانند یک شکلات در جیب او را آب کنند. این کشف تصادفی منجر به ساخت اولین اجاق مایکروویو در سال ۱۹۴۷ شد؛ دستگاهی که امروزه در هر آشپزخانه‌ای پیدا می‌شود.
۴. پهپادها (Drones)
هواپیماهای بدون سرنشین یا پهپادها، دهه‌ها به عنوان ابزارهای شناسایی، جاسوسی و حتی تهاجمی در ارتش‌های جهان به کار گرفته می‌شدند. اما امروز، از پهپادها برای فیلم‌برداری‌های سینمایی، ارسال بسته‌های پستی، بازرسی خطوط لوله، کشاورزی دقیق و سرگرمی استفاده می‌شود.
۵. دوربین‌های دیجیتال
اگرچه اولین دوربین دیجیتال در کداک ساخته شد، اما پیشرفت این تکنولوژی به شدت مدیون برنامه‌های جاسوسی و نظامی دولت آمریکاست. در دهه‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۸۰، از این دوربین‌ها برای ماهواره‌های جاسوسی استفاده می‌شد تا تصاویر با کیفیتی از مواضع دشمن به زمین ارسال شود. این فناوری رفته‌رفته کوچک‌تر، ارزان‌تر و در نهایت به دوربین‌های امروزی تبدیل شد.
۶. کامپیوترهای مدرن
اولین کامپیوترهای الکترونیکی قابل برنامه‌ریزی مانند "ENIAC" با هدف محاسبه مسیرهای بالستیک توپخانه در جنگ جهانی دوم ساخته شدند. تلاش برای شکستن کدهای رمزنگاری دشمن (مانند ماشین انیگما آلمان نازی) نیز نقش بزرگی در پیشرفت علم کامپیوتر داشت. این ماشین‌های غول‌پیکر نظامی، اجداد کامپیوترهای شخصی امروزی هستند.
۷. کنسرو کردن مواد غذایی
در اواخر قرن هجدهم، ناپلئون بناپارت برای حل مشکل تامین غذای ارتش عظیم خود در لشکرکشی‌های طولانی، جایزه‌ای برای بهترین روش نگهداری مواد غذایی تعیین کرد. یک قناد فرانسوی به نام "نیکولاس آپر" روش بسته‌بندی غذا در ظروف شیشه‌ای در بسته و جوشاندن آن‌ها را ابداع کرد که پایه‌گذار صنعت کنسرو امروزی شد.
۸. ساعت‌های مچی
تا اوایل قرن بیستم، مردان بیشتر از ساعت‌های جیبی استفاده می‌کردند. اما در طول جنگ جهانی اول، سربازان برای هماهنگی حملات و همزمان‌سازی عملیات‌ها به راهی سریع‌تر برای دیدن زمان نیاز داشتند. بستن ساعت به مچ دست راه حلی کارآمد بود که پس از جنگ به یک مد جهانی تبدیل شد.
۹. نوار چسب داکت تیپ (Duct Tape)
این نوار چسب فوق‌العاده محکم و ضدآب، در جنگ جهانی دوم به سفارش ارتش آمریکا و توسط شرکت جانسون و جانسون ساخته شد. هدف اولیه، ساخت نواری بود که بتوان با آن جعبه‌های مهمات را به سرعت و به شکلی مقاوم در برابر آب مهر و موم کرد. سربازان به زودی کاربردهای بی‌پایان دیگری برای آن پیدا کردند و پس از جنگ آن را با خود به خانه آوردند.
۱۰. عینک آفتابی مدل خلبانی (Aviator Sunglasses)
در دهه ۱۹۳۰، خلبانان نیروی هوایی ارتش آمریکا از درخشش شدید نور خورشید در ارتفاعات بالا رنج می‌بردند. شرکتی به نام "Bausch & Lomb" عینکی با شیشه‌های سبز رنگ ساخت که جلوی اشعه‌های ماوراء بنفش و فروسرخ را می‌گرفت. این عینک‌ها که با برند "Ray-Ban" عرضه شدند، به سرعت به یک نماد مد تبدیل شدند.
۱۱. لاستیک مصنوعی
در طول جنگ جهانی دوم، دسترسی متفقین به منابع کائوچوی طبیعی در جنوب شرقی آسیا قطع شد. این بحران، دولت آمریکا را وادار به سرمایه‌گذاری هنگفت برای تولید انبوه لاستیک مصنوعی کرد. این ماده امروزه در ساخت تایر خودروها، شیلنگ‌ها و هزاران محصول دیگر کاربرد دارد.
۱۲. انرژی هسته‌ای
پروژه منهتن که با هدف ساخت بمب اتم در جنگ جهانی دوم کلید خورد، درک بشر از فیزیک هسته‌ای را به شکل بی‌سابقه‌ای افزایش داد. پس از جنگ، این دانش عظیم نظامی در مسیر صلح‌آمیز قرار گرفت و به ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای برای تولید برق منجر شد.
همه این فناوری‌ها که روزی با هدف برتری در نبرد، نجات جان سربازان یا جاسوسی از دشمن خلق شدند، مسیری شگفت‌انگیز را از سنگرهای نظامی تا خانه‌های ما طی کرده‌اند. این میراث دوگانه به ما یادآوری می‌کند که چگونه بزرگترین پیشرفت‌های تکنولوژیک می‌توانند از دل تاریک‌ترین نیازهای بشری جوانه بزنند و در نهایت، چهره‌ی صلح‌آمیز زندگی روزمره ما را برای همیشه دگرگون سازند.
فناوری‌های نظامی مانند بذرهایی هستند که در خاک سخت جنگ کاشته می‌شوند، اما میوه‌هایشان در زمان صلح به دست همگان می‌رسد.
باقی مقالات ما را از دست ندهید:
