اینترنت اشیاء پزشکی (IoMT)، آینده سلامت و سلامت آینده
سعید کشاورز کرمانی (سردبیر)
اینترنت اشیاء (IoT) دیگر یک مفهوم شناخته شده برای مدیران محسوب میشود؛ که توانسته اتصال و ارتباطات ما با جهان اطرافمان را بیشتر و موثرتر کند. با استفاده از این فناوری، اشیای پیرامون ما قادر به حس کردن، ایجاد ارتباط و تبادل داده از طریق شبکه هستند. این تحول تکنولوژیکی به لطف گسترش زیرساختهایی همچون اینترنت که امکان انتقال سریع دادهها و دسترسی عموم با کمترین هزینه را دارد و پیشرفت در فناوریهای ذخیرهسازی که ظرفیت نگهداری حجم عظیمی از دادهها را به شکل مقرون به صرفه ممکن ساخته است، امکانپذیر شده است.
این تکنولوژی پس از درنوردیدن مرزهای مختلف همچون هوشمند سازی کارخانهها، صنایع و معادن، انواع ساختمانها، مراحل کشاورزی و غیره امروز در خدمت بحث خطیر پزشکی قرار گرفته که در این مقاله قصد داریم به برخی از خدمات آن در زمینه طب بپردازیم.
دیگر استفادههای فناوری اینترنت اشیاء را در صفحه زید میتوانید مشاهده کنید:
اینترنت اشیای پزشکی (IoMT): آینده سلامت
زمانی که اصول اینترنت اشیا به صورت خاص در حوزه پزشکی به کار گرفته میشود، به مفهوم اینترنت اشیای پزشکی (IoMT) میرسیم. IoMT فراتر از اتصال ساده افراد در مرکز پزشکی یا بیمارستانها است؛ بلکه این فناوری زمینه ارتباط افراد را با دستگاهها و اشیای پزشکی فراهم میآورد تا بستری برای تبادل بهتر اطلاعات ایجاد کند.
مفهوم IoMT شامل موارد گوناگونی همچون دستگاههای پزشکی، تجهیزات بیمارستانی، انواع حسگرهای معمولی و پوشیدنی است که امکان نظارت، تشخیص و درمان در لحظه را فراهم کرده و انقلابی در حوزه سلامت ایجاد میکند.
دستگاههای اینترنت اشیاء پزشکی
۱- دستگاههای سلامت همراه (mHealth Devices)
این دستگاهها شامل اپلیکیشنها و سختافزارهایی میشوند که اطلاعات مربوط به سلامت کاربران را از طریق گوشیهای هوشمند یا تبلتها جمعآوری و مدیریت میکنند. این دستگاهها به کاربران امکان میدهند وضعیت سلامتی خود را پیگیری کرده و ورزش و تغذیه خود را مدیریت کنند یا در صورت نیاز از پزشکان مشاوره بگیرند.
۲- پایش وضعیت عمومی بیماران از راه دور
این سیستمها با استفاده از حسگرها و دستگاههای هوشمند مثل حسگرهای فشار خون و دماسنجهای هوشمند وضعیت بیماران را در بازههای زمانی مشخص کنترل میکنند سپس دادههای به دست آمده را ذخیره کرده و به پزشکان ارسال مینمایند تا پزشکان بتوانند نظارت بهتری بر وضعیت بیمار داشته باشند. این فناوری برای بیماریهای مزمن یا افراد نیازمند مراقبتهای طولانیمدت بسیار مفید است.
۳- اینترنت دستگاههای پوشیدنی (Internet of Wearable Devices)
دستگاههای پوشیدنی مانند مانیتورهای الکتروکاردیوگرام پوشیدنی، ساعتهای هوشمند یا دستبندهای تناسب اندام اطلاعاتی نظیر ضربان قلب، کالری سوزانده شده، سطح استرس و کیفیت خواب را جمعآوری میکنند. این دستگاهها با اتصال به شبکه، اطلاعات را به صورت در لحظه با کاربران و پزشکان به اشتراک میگذارند.
۴- اسپریهای متصل (Connected Inhalers)
این دستگاهها برای بیماران مبتلا به آسم یا بیماری انسداد ریه طراحی شدهاند و با ثبت اطلاعات استفاده و علائم بیمار، به پزشکان کمک میکنند درمان بهتری ارائه دهند و به بیماران یادآوری میکنند که داروهای خود را به موقع مصرف کنند.
۵- حسگرهای نوار مغزی (EEG Sensors)
حسگرهای EEG فعالیت الکتریکی مغز را پایش میکنند. این دستگاهها برای تشخیص و مدیریت بیماریهایی مانند صرع و اختلالات خواب بسیار کاربردی هستند و میتوانند دادهها را برای تحلیل دقیقتر در اختیار پزشکان قرار دهند.
۶- مانیتورهای قند خون (Glucose Monitors)
این دستگاهها میزان قند خون را در بیماران دیابتی پایش کرده و دادهها را به گوشیهای هوشمند یا سیستمهای مرکزی ارسال میکنند. برخی از این دستگاهها حتی میتوانند به طور خودکار هشدارهای لازم را به پزشک یا بیمار ارسال کنند.
۷- دستگاههای تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI Machines)
این دستگاههای پیشرفته تصاویر دقیقی از بدن انسان تولید میکنند و با اتصال به سیستمهای هوشمند، تصاویر و دادههای تولید شده را مستقیماً به سیستمهای پزشکی ارسال میکنند تا پزشکان به سرعت به آنها دسترسی داشته باشند.
۸- سیستمهای پاسخ اضطراری (Personal Emergency Response System)
این دستگاهها برای افرادی که ممکن است در شرایط اضطراری مانند سقوط یا حمله قلبی قرار بگیرند طراحی شدهاند. با ارسال سیگنالهای فوری به مراکز درمانی یا اعضای خانواده، امکان انجام اقدامات فوری را فراهم میشود.
۹- قرصهای هوشمند (Smart Pills)
این قرصها با حسگرهای کوچکی همراه هستند که پس از بلعیده شدن اطلاعاتی مانند جذب دارو یا وضعیت گوارشی و سایر پارامترهای داخلی را دریافت و به دستگاههای متصل ارسال میکنند. این فناوری برای پایش اثربخشی درمان استفاده میشود.
آنچه در این بخش ذکر شد تنها نمونههایی از نقش اینترنت اشیاء پزشکی در بهبود کیفیت درمان و مدیریت بهتر سلامت بیماران بود.
برای آشنایی بیشتر با تواناییهای اینترنت اشیاء و هوش مصنوعی در بهبود زندگی بشر، سایر مقالات کنترل اعداد را بخوانید و با جنبههای گوناگون انقلاب صنعتی چهارم آشنا شوید: